نشستن روی زین دوچرخه می‌تواند بر ناحیه‌ی پرینه و شریان‌ها عصبی در لگن زنان و مردان فشار زیادی وارد کند و بعد از سواری، دستگاه تناسلی را دچار بی‌حسی موقت کند. گزارش‌هایی در این خصوص وجود دارد که در طولانی‌مدت آسیب جدی‌ای را در ناحیه‌ی پرینه و اعصاب دستگاه تناسلی زنان و مردان به همراه دارد. به همین جهت این آموزش برای انتخاب زین مناسب در تیم تحریریه مجله دوچرخه و طبیعت آماده شده است.

انتخاب زین مناسب مهم‌ترین راه برای پیشگیری از حادثه‌های احتمالی است. باوجودآنکه در طراحی زین‌های مدرن، مؤلفه‌های اصلی برای جلوگیری از آسیب‌ها به منطقه‌ی پرینه لحاظ می‌شود؛ اما انتخاب زین مناسب شرط اصلی برای جلوگیری از آسیب‌هاست.

سه عامل اصلی در انتخاب مناسب زین سهیم هستند

۱- جنسیت دوچرخه‌سوار

۲- نوع رشته

 ۳- اندازه‌ی لگن دوچرخه‌سوار

۱– تفاوت لگن زنان و مردان

لگن زن و مرد به دلیل تسهیل عمل زایمان در زن‌ها، با هم متفاوت است. فاصله‌ی بین استخوان‌های مردان در حالت نشسته بین ۶ تا ۱۶ سانتی‌متر و در خانم‌ها بین ۹ تا ۱۷ سانتی‌متر است. البته عرض استخوان زنان در زمان نشستن الزاماً از مردان بزرگ‌تر نیست، اما تفاوت‌های منحصربه‌فردی دارند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

در تصویر بالا به‌وضوح تفاوت استخوان زن و مرد مشخص است. در تصویر سمت چپ که مربوط به مرد است در بخش A قوس استخوان pubic تیز و به‌سمت بالا کشیده شده و در تصویر سمت راست که مربوط به زن است قوس استخوان pubic پایین‌تر از مرد قرار گرفته که حدود دو سانتی‌متر تفاوت دارند و همچنین در بخش  B عرض، قوس و انحنای بیشتری در اسکلت زنان در مقابل مردان وجود دارد. با توجه این دو تفاوت در بین استخوان زن و مرد محدوده فشار بر روی نشیمنگاه زن و مرد متفاوت است.

pubic bone arch

بنابراین با داشتن قوس استخوان پایین‌تر درقسمت pubic، در زمان نشستن روی زین، فشار بیشتری بر محدوده‌ی پرینال perineal خانم‌ها وارد می‌شود. این موضوع حساسیت انتخاب زین مناسب در خانم‌ها را به مراتب بالاتر می‌برد.
این موضوع در رشته‌های تایم تریل و سه‌گانه برای خانم‌ها باعث اختلال «فشار بر لابیای (لب‌های داخلی حول واژن)» می‌شود که می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با این عارضه آموزش «معایب و مضرات دوچرخه‌سواری» را مطالعه نمایید.

*پرینال (perineal یا perianal): ناحیه‌ی بین واژن و مقعد در زنان و بین آلت‌تناسلی و مقعد در مردان را ناحیه‌ی پرینال می‌نامند.

دریافتیم که در لگن زنان و مردان تفاوت‌های مهمی وجود دارد. باید در زمان انتخاب زین به زنانه و مردانه بودن آن توجه کنید. البته در بعضی از مدل‌ها زین مردانه و زنانه یک طراحی دارد. البته منظورمان زین‌های ارزان‌قیمت نیست.

۲- اهمیت رشته‌ی دوچرخه‌سواری در انتخاب زین

قوس پایین استخوان لگن وظیفه‌ی تحمل وزن را دارند اما هرچقدر حالت دوچرخه‌سوار به‌سمت جلو متمایل شود، فشار از بخش پایینی قوس استخوان لگن به بخش داخلی قوس استخوان pubic منتقل می‌شود. این موضوع مشکلی اساسی است؛ چراکه هرچه فشار وزن به داخل قوس منتقل شود به ناحیه‌ی عصبی پرینال perineal فشار بیشتری وارد می‌کند و این موضوع به‌هیچ‌عنوان خوب نخواهد بود به تصویر بالا توجه کنید در پوزیشن دوچرخه های شهری کمترین فشار به منطقه پرینال وارد میشود و هر چه دوچرخه سواری پوزیشن خمیده و به سمت جلو داشته باشد این فشار بیشتر می شود. این فشار به ترتیت در رشته های کوهستان، جاده و تایم تریل تصاعدی بیشتر می شود. و نکته‌ی حائز‌اهمیت بعدی، پایین‌بودن قوس استخوان pubic در زنان است که معنایش این است که در پوزیشن‌های خم‌شده برای رشته‌های تایم تریل و کورسی فشار بیشتری به ناحیه‌ی عصبی پرینال perineal زنان وارد می‌شود.

زین‌های مدرن و طبی جدید در بخش دماغه پهنای بیشتری نسب به زین‌های کلاسیک دارند. این طراحی فشار وارده را در پوزیشن های روبه‌جلو نظیر رشته‌ی تایم تریل به‌مراتب کاهش می‌دهد.

زین‌های دوچرخه برای رشته‌های مختلف طراحی و تولید می‌شوند که طراحی آن‌ها با درنظرگرفتن پوزیشن دوچرخه‌سوار، تغییر می‌کند. برای مثال زین دوچرخه‌ی شهری با دوچرخه‌ی کوهستان، کورسی و یا تایم تریل کاملاً متفاوت است. بنابراین زینی را باید انتخاب کنید که برای رشته‌ی مورد ‌استفاده‌ی شما طراحی شده باشد.

3- اندازه‌گرفتن سایز لگن

به‌دست‌آوردن سایز لگن یکی از بخش‌های مهم در انتخاب سایز زین مناسب است. برای به‌دست‌آوردن سایز لگن چندین راه وجود دارد. دقیق‌ترین روش، اسکن‌های حرارتی  هستند که علاوه بر سایز لگن بخش‌هایی از نشیمن‌گاه که فشار بیشتر و یا کمتری را روی زین وارد می‌کند را هم محاسبه می‌کند و بعد آن مدل های مرکبی و فومی و مدل های اینچنین دیگر  که با نشستن روی دستگاه سایز لگن  که در تصویر بالا مشاهده می کنید مشخص میشود هستند. در حال حاضر این اسکن‌ها حرارتی در ایران وجود ندارند و بعضی از مدل های فومی و مرکبی به تازگی بصورت انگشت شمار وارد ایران شده است اما روش‌های ساده‌ی دیگری وجود دارد که به‌وسیله‌ی آن می‌توانید سایز لگن را به‌دست آورید.

راحت‌ترین روش کلاسیکی که می‌توانید از آن بهره ببرید استفاده از یک کارتن مقوا، یک صندلی و نیمکت است و البته یک خودکار. روش کار به این شکل است شما باید مطابق تصویر روی این کارتن مقوایی بنشینید تا جای استخوان نشیمن‌گاهتان روی کارتن بیفتد تا به به‌وسیله‌ی گودی که روی نشیمن‌گاه به‌وجود آمده سایز محل نشیمن‌گاه لگن را محاسبه نمایید. در ادامه با ما همراه باشید تا مراحل را به ترتیب بررسی نماییم.

باید کارتن مقوایی را روی صندلی قرار دهید و سپس روی آن بنشینید. توجه کنید که بهتر است زیر پای خود یک نیمکت کوچک قرار دهید تا عضلات سرینی کشیده شده و استخوان‌های لگن فشار بهتری را روی کارتن مقوایی وارد کنند. در انجام این مرحله و کشیده شدن عضلات سرینی متوجه فشار روی بخش پایین استخوان لگن خواهید شد این همان مرحله ای است که استخوان لگن کارتون مقوایی  را فرورفته می کند. سپس از روی صندلی بلند شوید و جای فرورفتگی که روی کارتن مقوایی ایجاد شده است را علامت بزنید. حال باید با خطکش مرکز رو فرورفتگی را سایز کنید. این همان سایز محل نشیمنگاه استخوان لگن است که برای انتخاب زین به آن نیاز داریم.

روش دوم:

حوله‌ای بردارید و یک طرف آن را خیس نمایید. طرفی که خیس است را روی صندلی بگذارید. حال یک ورق کاغذ را روی حوله قرار دهید و مطابق روش اول روی صندلی بنشینید. در این روش فشار واردشده‌ی بخش نشیمن‌گاه استخوان لگن، کاغذ را به حوله فشرده می‌کند و نم و خیسی پشت حوله را به خود می‌گیرد و محل نشیمن‌گاه استخوان لگن خیس می‌شود و می‌توانید به‌وسیله‌ی ماژیک دور محل خیس را خط بکشید و مرکز آن را علامت زده و آن را با خط‌کش سایز کنید. با این روش هم می‌توانید سایز نشیمن‌گاه استخوان لگن را محاسبه کنید.

اگر برای نوبت اول به نتیجه نرسیدید نگران نباشید، پس از چند بار تمرین روش صحیح انجام این روش‌ها را به‌ دست خواهید آورد.
حال که سایز استخوان نشیمن‌گاهتان را به‌دست آوردید باید زین مناسب خود را پیدا نمایید.برای بدست آوردن سایز مناسب زین می بایست سایز بدست آمده محل نشیمنگاه لگن خود را برای دوچرخه شهری +4 در دوچرخه هیبرید +3 در دوچرخه کوهستان +2 و در دوچرخه کورسی +1 و در دوچرخه تایم تریل +0 نمایید.

برای مثال اگر سایز استخوان نشیمن‌گاه شما ۱۵ سانتیمتر است برای انتخاب زین دوچرخه کوهستان باید زینی را انتخاب نمایید که عرض بخش بزرگ آن ۱۷ سانتیمتر باشد. به عبارتی باید از هر طرف یک سانتی‌متر از استخوان نشیمن‌گاه شما بزرگ‌تر باشد.

دوچرخه شهری: 15+4=19

دوچرخه هیبرید: 15+3=18

دوچرخه کوهستان: 15+2=17

دوچرخه جاده: 15+1=16

دوچرخه تایم تریل: 15+0=15

تفاوت زین های کلاسیک و مدرن

در زین های کلاسیک و قدیمی زین ها باریک تر و قوس بیشتری دارند این موضوع باعث می شود که قوس استخوان pubic بصورت کامل داخل زین فرو برود و فشار زیادی را به منطقه پرینال در زنان و مردان وارد کند.

زین های جدید و طبی  سطح مقطع فاف تری دارند و در وسط زین ها یا فرورفتگی و یا حفره ای وجود دارد که باعث میشود فشار از منطقه پرینال برداشته شود.

نتیجه‌گیری

بنابراین برای‌ انتخاب زین مناسب ابتدا باید به زنانه و مردانه بودن آن توجه داشته باشیم چراکه شکل لگن زن و مرد کاملاً متفاوت هستند؛ البته این نکته را هم بدانیم که بعضی از زین‌های طبی جدید به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم مردان و هم زنان می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند. از نمونه‌های این سبک زین می‌توان از SQlab نام برد. سپس بعد از زنانه و مردانه بودن زین باید به سبک دوچرخه‌سواری توجه داشت زیرا فرم قرارگیری روی زین در سبک‌های دوچرخه‌ی کوهستان، جاده و شهری و مابقی رشته‌ها با هم تفاوت دارد و این موضوع توسط شرکت‌های سازنده‌ی زین به‌صورت واضح معرفی شده است که کدام سری از زین‌ها برای کدام رشته‌ها مناسب هستند. در مرحله‌ی آخر باید سایز بخش نشیمن‌گاه استخوان لگن را مطابق آموزش محاسبه نمایید. و سایز زین مناسب خود را انتخاب نمایید.
ما در مجله‌ی دوچرخه و طبیعت امیدواریم این آموزش برای شما مفید واقع شده باشد. اگر سؤالی داشتید در بخش دیدگاه‌ها اعلام بفرمایید. کارشناسان مجله‌ی دوچرخه و طبیعت تا حد امکان سؤالات شما را پاسخ خواهند داد. در پایان اگر این آموزش برایتان مفید بوده آن را به دوستانتان معرفی نمایید تا با آگاهی بیشتری بتوانیم از دوچرخه بهره ببریم.