راهنمای خرید دوچرخه دست دوم

معنای دوچرخه‌ی دست‌دوم در ایران و کشورهای پیشرفته کاملاً متفاوت است. در کشورهای توسعه‌یافته وسیله‌ای را که خریداری شده ولی استفاده‌ی چندانی از آن نشده و یا تعداد دفعات استفاده از آن محدود است، به عنوان کالای دست‌‌دوم ارائه می‌کنند؛ به عبارت دیگر وسیله‌ای که پنجاه درصد از عمر مفید آن باقی مانده، دست‌دوم نام می‌گیرد. در ایران کالاهایی را  که عمر آن­‌ها به پایان رسیده و یا زمان زیادی از کارایی مفید آن‌ها باقی نمانده است را به عنوان وسیله‌ی دست‌دوم معرفی و برای فروش عرضه می‌کنند، در حالی‌ که این وسایل در این مرحله نیازمند بازیافت و تعمیرات اساسی هستند که چون هزینه‌ی بالایی در برخواهد داشت از آن چشم‌پوشی می‌شود. نکته‌ی مهم در خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم این است که خودِ دوچرخه و به ویژه سیستم‌دنده‌ی دوچرخه،  وسایلی کاملاً مصرفی هستند که عمر محدودی دارند و در صورت عدم نگهداری مناسب، مستهلک خواهند شد. از این روی اگر تمایل به خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم دارید باید دوچرخه‌ای را بیابید که حداقل پنجاه‌درصد از عمر آن باقی مانده باشد.

مطالعه سه آموزش زیر برای خرید دوچرخه پیشنهاد می شود.

1- آموزش “راهنمای شناخت انواع دوچرخه”

2- آموزش “راهنمای جامع خرید دوچرخه”

3- آموزش “محاسبه قیمت دوچرخه دست دوم”

جدید ترین آموزش ها در اینستاگرام مجله دوچرخه و طبیعت

بنابراین برای خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم بهتر است موردی را پیدا کنید که دچار مشکل جدی نباشد و یا اگر زیادی مستهلک شده قیمت پایینی داشته باشد تا بتوانید لوازم اساسی آن را تعویض نمایید. البته این موضوع نیازمند بررسی کامل است چرا که قیمت لوازم دوچرخه در ایران کم نیست و احتمال آن‌که تعویض لوازم هزینه‌ی زیادی به همراه داشته باشد بالا است.

پیشنهاد ما این است که اگر تخصص و شناختی کافی از دوچرخه ندارید، دوچرخه‌ی نو بخرید و اگر به دلیل شرایط مالی و یا هر دلیل دیگری انتخاب شما دوچرخه‌ی دست‌دوم است، قسمت‌های مختلف آن را از طریق آموزشی که در همین صفحه به شما می‌دهیم به خوبی بررسی کرده تا بتوانید سلامت دوچرخه‌ی مدنظرتان را تأیید نمایید.

1- بررسی بدنه یا همان فریم دوچرخه

احتمالاً اولین اقدامی که هر متخصص برای بررسی سالم بودن دوچرخه انجام می‌دهد، چک کردن بدنه یا همان فریم دوچرخه است. بدنه‌های دوچرخه معمولاً  از سه جنس رایج آهنی، آلومینیومی و فیبرکربن ساخته می‌شوند. بدنه‌های آهنی که در دوچرخه‌های معمولی از آن‌ها استفاده می‌شود آن‌قدر محکم هستند که به راحتی شکسته نمی‌شوند و ترک هم برنمی‌دارند، بنابراین خیال‌تان درباره‌ی بدنه‌ها‌ی آهنی می‌تواند راحت باشد اما باید در نظر داشته باشید که از آهن در بدنه‌های ارزان قیمت استفاده می­شود. در مواردی خاص شرکت‌هایی در جهان وجود دارند که بعضی از دوچرخه‌های رده‌بالای خود را از آهن تولید می‌کنند که آن‌ها را در ایران نمی‌توانید پیدا کنید.

بدنه های آلومینیومی

آلومینیوم محبوب‌ترین فلز برای ساخت بدنه‌ی دوچرخه است و اکثر دوچرخه‌ها از سطح پایین تا مدل‌های پیشرفته از آلومینیوم ساخته می‌شوند. یکی از معایب آلومینیوم شکننده بودن آن است؛ بنابراین لازم است در هنگام خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم بدنه‌ی آن را برای ترک‌های احتمالی بررسی نمایید. روش پیدا کردن ترک در بدنه‌های آلومینومی بدون کمکِ ابزار و لیزر، به صورت معاینه‌ی بالینی انجام می­شود! یعنی باید با چشم بگردید و محلی را که ترک خورده پیدا کنید. این ترک‌ها معمولاً با چشم قابل رؤیت هستند گرچه که تشخیص‌شان نیاز به تجربه هم دارد. محل‌ ترک­‌خوردگی معمولاً مانندِ خراش به جای مانده از یک شی_ء نوک‌تیز است، گر چه که هر خطی هم در بدنه‌ی دوچرخه دیده شود ترک نیست. برای اطمینان حاصل کردن در همچین مواردی می‌توانید از سمتِ مخالف، کمی فشار به کل بدنه وارد کنید؛ اگر بدنه دچار ترک باشد در زمان فشار، باز و مشخص می‌شود. البته با پیشرفت آلیاژها کمتر شاهد شکستگی بدنه‌ها‌ی دوچرخه هستیم اما لازم است در زمان خرید این مورد را بررسی نمایید. نا‌گفته نماند که بدنه‌ی اکثر برندهای دوچرخه در ایران سه تا پنج سال ضمانت دارد و این نشان‌دهنده‌ی این امر است که شرکت‌های تولید کننده‌ی دوچرخه به بدنه‌های تولید شده‌ی خود اطمینان دارند.

*در بخش پیشانیِ دوچرخه، پشتِ پیشانی، رام عقب و توپ تنه، بیش‌ترین احتمال ترک‌خوردگی وجود دارد؛ اما لازم است تمامی بخش‌ها بررسی شود.

بدنه های فیبر کربن

تشخیص ترک و شکستگی در بدنه‌های فیبرکربن بسیار سخت­تر از آلومینیوم است و به طور کلی خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم با بدنه‌ی فیبرکربن تصمیم پرخطری محسوب می‌شود. با توجه به این‌که عمر بدنه‌های فیبرکربن از آلومینیوم کم‌تر است خرید آن نیازمند دقت بالایی است.

نحوه‌ی تشخیص ترک و شکستگی: در بدنه‌های فیبرکربنی که رنگ دارند، همانند آلومینیوم، روی بدنه، یک خط باریک ایجاد می‌شود ولی تشخیصش نیازمند توجه زیادی است. در بدنه‌هایی که رنگ ندارند کار بسیار سخت‌تر است. کمک گرفتن از یک متخصص و مکانیسین حرفه‌ای به‌شدت پیشنهاد می‌شود. پیشانی دوچرخه، رام عقب، بخشی که گوشواره به بدنه متصل می‌شود و محدوده‌ی توپ‌تنه از بخش‌هایی هستند که احتمال شکستگی و ترک‌خوردگی در آن‌ها بالا است.

احتمال آن‌که یک بدنه‌ی شکسته شده‌ی فیبرکربن ترمیم شده باشد زیاد است! بنابراین بسیار دقت نمایید. تشخیص بخش ترمیم‌شده در بدنه‌هایی که رنگ دارند کمی راحت‌تر از بدنه‌هایی است که رنگ ندارند. دقت و مشاوره گرفتن از متخصصین، پیشنهاد نهایی ما برای خرید دوچرخه‌ی دست‌دومی است که دارای بدنه‌ی فیبرکربن است.

2- بررسی توپی چرخ عقب و جلو

یکی از مراحل مهمِ بررسی، چک کردن توپی عقب و جلوی دوچرخه است. توپی عقب و جلو را به صورت جدا چک نمایید. یک روش ساده برای این کار این است که چرخ جلو را بلند کنید و دست خود را روی دوشاخِ نزدیک به توپی قرار دهید؛ این کار از آن جهت کمک می‌کند که اگر توپی مشکل داشته باشد، تیک‌ها و گیرهای ریز را با دستی که در نزدیکی توپی قرار داده‌اید، لمس کنید. با دست دیگرتان که آزاد است چرخ را بچرخانید؛ حالا زمان آن رسیده که از یک طرف گوش خود را به توپی نزدیک کنید و توجه کنید که آیا صدای تق‌تق از آن به گوش می‌رسد!؟ اگر صدایی به گوش برسد طبیعتاً توپی دچار مشکل است. گاهی صدایی به گوش نمی‌رسد اما با دستی که دوشاخ را گرفته‌اید و در نزدیکی توپی قرار داده‌اید ضربه‌ی گیرکردن را حس می‌کنید که در این حالت، توپی دچار مشکل است. در حالی که چرخ می‌چرخد به روان بودن آن توجه کرده و مهره‌هایی را هم که از دو طرف به توپی بسته شده‌اند بررسی نمایید تا شل نباشند و لق نزنند. همین فرآیند را برای چرخ عقب هم تکرار کنید.

بعد از این‌که چند مورد بالا را بررسی کردید متوجه خواهید شد که توپی‌ها سالم هستند یا خیر.

به صورت کلی دو نمونه توپی چرخ وجود دارد.

۱. توپی‌های بلبرینگی یا ساچمه‌ای

۲. توپی‌های رولبرینگی

اگر دوچرخه‌ی مدنظر، از نوع بلبرینگ یا ساچمه‌ای باشد شاید نیاز داشته باشد بلبرینگ گیو آن تعویض شود، البته در اکثر برندها درصورتی که امکان خورده شدن کاسه‌ی داخلی وجود داشته باشد شرایط تعمیر محیا نیست. اما اگر توپی از نوع دوم یعنی رولبرینگ باشد تعویض آن به مراتب راحت‌تر انجام می‌شود و معمولاً مشکل خاصی وجود ندارد اما به آن شرط که رولبرینگ آن را در اختیار داشته باشید و یا در بازار موجود باشد.

اگر توپی‌ها دچار مشکل بودند می‌توانید با یک متخصص موضوع را درمیان بگذارید.

3- بررسی توپی تنه

فرآیند بررسی توپی‌تنه کمی مشابهِ توپی عقب و جلو است. قامه‌ی دوچرخه را با دست بچرخانید و دقت کنید که بدون گیرکردن بچرخد و صدای تق‌تق از داخل آن شنیده نشود. مشابه فرایند بالا یک‌دست خود را روی بدنه، نزدیک به توپی قرار دهید. این کار باعث می‌شود بعضی از خوردگی‌ها و آسیب‌هایی را که به گوش نمی‌رسد با دست حس کنید. برای بررسی این فرایند بهتر است زنجیر را از روی سینی طبق جدا کنید تا بتوانید راحت‌تر و بدون دردسر قامه را بچرخانید و صداهای ریز را بشنوید. به این مورد هم توجه کنید که احتمال دارد با این روش، متوجه سلامت توپ‌تنه نشوید؛ بنابراین بعد از بررسی از طریق این روش لازم است سوار دوچرخه شوید و در حالی که در حرکت هستید روی رکاب‌ها فشار بیاورید. اگر زیر پا صدای تق‌تق و ضربه حس کردید بدانید که احتمال آسیب‌دیدگی وجود دارد. نکته‌ای که در توپ‌تنه وجود دارد این است که به صورت کلی در رده‌های میانی و معمولی کمی سفت می‌چرخد و مثل توپی چرخ جلو و عقب روان نیست.

توپی‌تنه‌ها هم مدل‌های مختلفی دارند؛ بعضی از این مدل‌ها قابل تعمیر هستند و بعضی خیر.

4- بررسی کاسه دوشاخ

برای بررسی کاسه‌ی دوشاخ با دو دست فرمان دوچرخه را بگیرید و در حالی که ترمز را گرفته‌اید سعی کنید فرمان را به عقب و جلو هُل دهید. در این مرحله نباید لرزش وجود داشته باشد. بعد از آن بخش جلویی دوچرخه را بلند کنید و مطمئن شوید که فرمان به راحتی به چپ و راست حرکت می‌کند.

با این روش ساده می‌توانید متوجه شوید کاسه‌ی دوشاخ دچار مشکل است یا خیر.

5- بررسی سیستم دنده و زنجیر

اولین قدمی که برای بررسی فرسودگی سیستم دنده می‌توانید بردارید چک کردن زنجیر دوچرخه است. سیستم دنده یکی از بخش‌های مصرفی دوچرخه است و اگر به خوبی نگهداری نشود  به زودی مستهلک می‌شود. جدا از مبحث نگهداری، زنجیر دوچرخه جزو اقلامی است که باید در بازه‌ی زمانی مشخص تعویض شود و از آن‌جایی که این اقدام در ایران صورت نمی‌گیرد، عمر سیستم دنده‌ی دوچرخه کوتاه‌تر می‌شود.

اولين شيوه جهت بررسي فرسودگي زنجير به این صورت است كه باید آن را از روي طبق قامه بلند كنيد. دنده را با كوچك‌ترين خودرو در عقب و بزرگ‌ترين سینی در جلو تعويض كرده و سپس زنجير را از روي طبق بلند نماييد.
اگر زنجير تا آن‌جايي از روي طبق بلند شود كه شما نور زيادي را از بين شکاف ببینید، بايد زنجير دوچرخه را تعويض کنید يا بدانید که خیلی سریع، زمان تعويض آن فراخواهد رسید.

برای بررسی دقیق تر زنجیر می توانید آموزش “چه زمانی یک زنجیر فرسوده را تعویض نماییم” مطالعه نمایید.

نکته‌ی مهم این است که اگر دوچرخه‌سوار در این شرایط که زنجیر دوچرخه عمر خود را کرده است، مسافت زیادی رکاب زده باشد احتمال تیز کردن و فرسودگی خودرو و طبق بسیار بالا می‌رود و شما با خرید این دوچرخه دچار ضرر زیادی خواهید شد. در شرایطی که زنجیر خیلی فرسوده نشده باشد با تعویض آن مشکل برطرف می‌شود اما معمولاً در ایران به قدری از دوچرخه استفاده می‌کنند که کار از تعویض گذشته و سیستم دنده به پایان عمر مفیدش می‌رسد.

دنده ها: دنده ها را چک کنید و مطمئن شوید که به نرمی عوض می شوند.

6- بررسی طوقه

چرخ ها : چرخ جلو و عقب را بصورت جدا بررسی نمایید هر کدام را بچرخوانید و دقت کنید که آیا چرخ ها دایره کامل هستند یا لنگی دارند. . دقت کنید پره ها کامل باشند. طوقه ها را چک کنید که نشانه ای از ترک نداشته باشند.

نتیجه گیری

دوچرخه‌هایی پیدا می‌شوند که در شرایط مناسبی نگهداری شده و ارزش خرید دارند و انتخاب آنها می‌تواند بسیار هوشمندانه باشد. به هر حال باید در زمان خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم بسیار دقت کنید. اگر از دوچرخه‌سواران حرفه‌ای خرید می‌کنید جوانب احتیاط را رعایت کنید چرا که آن‌ها تا آن‌جا که ممکن است از دوچرخه استفاده کرده و بعد که دوچرخه عمر مفید خود را پشت سرگذاشت آن را می‌فروشند. این مسئله شامل تمامی دوچرخه‌سواران نمی‌شود اما بسیار شایع است.

مواردی که در این آموزش عنوان شد نکاتی هستند که از نظر ما اهمیت بسیاری دارند. شما برای خرید دوچرخه‌ی دست‌دوم نیاز دارید که تمامی بخش‌های آن را بررسی نمایید.