نویسنده: Andreas Rohl
Anne Severinsen
Gehl Architects
مترجم: فرشاد فیاضی
ترکیب دوچرخه و قطار ترکیبی جذاب، و به این معناست که حتی اگر مسافت زیادی بین خانه و محل کارتان باشد میتوانید دوچرخه سواری کنید. اگرچه تعامل چند عامل تعیین میکند که این ترکیب رقابتی است یا نه. در دانمارک شهرهایی مانند اودنس نشان داده اند که امکانات پارکینگ دوچرخه خوب چه معنایی میتواند داشته باشد، برای مثال، رایگان بودن حمل دوچرخه با قطار در کپنهاگ باعث تشویق مردم برای استفاده ترکیبی از دوچرخه و وسایل حمل و نقل جمعی شده است.
افراد بسیاری دوچرخه و قطار را ترکیب میکنند (از دوچرخه و قطار با هم استفاده می کنند)
بیش از یک سوم سفرهایی که با قطار انجام میشوند و ارتباطی با کپنهاگ دارند در ترکیب با دوچرخه صورت میگیرند، چه در یک و یا هردو انتهای مسیر. تقریبا 30درصد افراد از خانه تا ایستگاه قطار و 10درصد آنها از ایستگاه تا مقصد را با دوچرخه طی میکنند. سفرهایی که به منظور رفت و آمد به محل کار صورت میگیرد بیشترین سهم از ترکیب دوچرخه و قطار را دارد. ترکیب دوچرخه و قطار در قسمت های دیگر دانمارک نیز گسترده شده است. به این ترتیب که 20درصد از خانه تا ایستگاه قطار و 5درصد از ایستگاه تا مقصد را دربر می گیرد. مسافت سفرهای معمول با دوچرخه که مبدا یا مقصد آنها ایستگاه قطار است بین 1 تا 3 کیلومتر است. عوامل قابل توجه در تعیین گستردگی سفرهای قطار/دوچرخه را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
• عوامل مربوط به راه آهن (کیفیت ترافیک قطار شامل زمان سفر، تناوب، قابلیت اطمینان، و راحتی)
• عوامل زمینه ای (فرهنگ، شامل وضعیت محلی دوچرخه سواری، جمعیت شناسی و …)
• عوامل “یک مایل آغازین و پایانی” (کیفیت راه دسترسی با دوچرخه به مقصد و از مبدا ایستگاه، امکانات پارکینگ دوچرخه در ایستگاه و …)
دوچرخه سواری در دانمارک معمول و عام در نظر گرفته می شود. در نتیجه عوامل زمینه ای موانع نسبتا کمی برای دوچرخه سواری به ایستگاه قطار ایجاد می کنند. خدمات راه آهن در دانمارک به پای استانداردهای سوییس نمی رسد اما هنوز هم نسبتا خوب است و در این زمینه میان شهرهای بزرگ تر و همچنین شهرهای اطراف کپنهاگ وضعیت رقابتی وجود دارد.
گزینه های بهتر برای ترکیب دوچرخه و قطار بی تاثیر نیست
از سال 2010 اجازه حمل دوچرخه به صورت مجانی در سیستم قطار محلی (S-train) درون و اطراف کپنهاگ صادر شده است، و تاثیراتی در پی داشته است: امروزه حدود 14درصد از کل مسافران S-train و 20درصد از ساکنین کپنهاگ که با S-train به بیرون از این شهر رفت و آمد می کنند در مقصد از دوچرخه استفاده می کنند. اینها ارقام بالایی هستند، حتی بالاتر از ارقام هم ارز مربوط به انواع دیگر قطار. این ارقام همچنین بالاتر از Utrecht هلند هستند جایی که رقم هم ارز تقریبا 10درصد می باشد. تنها تاثیر این نبوده است که افراد بیشتری به مقصد و از مبدا ایستگاه دوچرخه سواری می کنند بلکه انواع جدیدی از سفر با قطار بوجود امده است. این حقیقت که مجانی بودن حمل دوچرخه با S-train تاثیر قابل توجهی داشته نشانگر این است که پتانسیل نهفته ی عظیمی برای افزایش استفاده از دوچرخه در مقصد وجود دارد در صورتی که دسترسی به دوچرخه در مقصد به سهولت انجام شود.
میزان ارتباط طریقه سفر به/از قطار با سفرهای مرتبط با کپنهاگ (به منزل یا از منزل)
پیاده: 49%
دوچرخه: 27%
اتومبیل: 8%
اتوبوس: 16%
میزان ارتباط طریقه سفر به/از قطار با سفرهای مرتبط با کپنهاگ (به مقصد یا از مقصد)
پیاده: 75%
دوچرخه: 10%
اتومبیل: 3%
اتوبوس: 11%
امروزه برای انواع دیگر قطار در دانمارک، برای مترو کپنهاگ و قطارهای محلی باید بلیط مخصوص حمل دوچرخه تهیه کنید اما رزرو لازم نیست (اگرچه حمل دوچرخه با مترو در ساعات اوج شلوغی ممنوع است). ورود دوچرخه به قطارهای بین شهری با رزرو قبلی مجاز است. ظرفیت حمل دوچرخه در این نوع از قطار تقریبا محدود است اما دوچرخه های کوچک تاشو به عنوان بار دستی در نظر گرفته می شوند. حمل دوچرخه با شبکه ریلی لایت شهر آرهوس در ساعات غیر از اوج شلوغی مجاز است و در آینده در همین شبکه در شهر اودنس نیز در تمام ساعات مجاز خواهد بود.
پارک دوچرخه در ایستگاه ها
وقتی صحبت از کیفیت پارک دوچرخه در ایستگاه ها می شود کشورهای مثل آلمان، سوییس و هلند از دانمارک جلوتر هستند. با این حال در دانمارک نیز نمونه های خوبی یافت می شود.
یکی از آنها ایستگاه اودنس است. به عنوان راه حل تصمیم گرفته شد انواع مختلف پارکینگ به وجود آید که میتوانند مکمل یکدیگر باشند، از پارکینگ های زیر زمینی قفل دار گرفته تا پارکینگ های خیابانی بدون سقف و هرآنچه که مابین این دو باشد. در نتیجه دسترسی خوب از تمام جهات ایستگاه و ظرفیت کافی وجود دارد و شخص کاربر میتواند راه حل مناسب خود را انتخاب کند. مرتب کردن متناوب موتورها و دوچرخه های رها شده بیرون از امکانات پارکینگ به ایجاد وضعیت مناسب و فضای شهری دلپذیر کمک میکند. ایستگا های دیگر یک پارکینگ مرکزی دارند. به عنوان مثال ایستگاه Lyngby در شمال کپنهاگ جایی است که یک زیرزمین بزرگ مخصوص دوچرخه با مسیرهای دسترسی خوب امکانات اصلی پارکینگ محسوب میشود.
“فقط 5 دقیقه زمان می برد”. عکس هایی که قبل و بعد از مرتب کردن پارکینگ نشان میدهد چگونه ترکیب پارکینگ قابل دسترس و مرتب کردن موثر آن دسترسی خوب و فضای دلپذیر شهری برای همه افراد اطراف ایستگاه تضمین میکند.
گسترش دوچرخه های اشتراکی
اولین سیستم پیشرفته ی اشتراک گذاری دوچرخه در جهان در سال 1995 در کپنهاگ آغاز به کار کرد. از آن زمان دوچرخه های شهری (دوچرخه های اشتراکی) دچار تحول فق العاده ای شده اند و دیگر کشورها و شهرها از کپنهاگ و مابقی دانمارک پیشی گرفته اند. با این حال، در دانمارک تمرکزی بی وقفه بر بهبود دسترسی به اشتراک دوچرخه در ایستگاه ها وجود دارد. برای مثال در حال حاضر این سه نوع از اشتراک دوچرخه قابل استفاده هستند:
• سیستم های اشتراکی دوچرخه سنتی، بر پایه تبلیغات در فضای باز، برای مثال در اودنس.
• “دوچرخه شهری” در کپنهاگ، که توسط مسئولین محلی ، شرکت DSB و هزینه های کاربران تامین مالی میشود.
• سیستم های آزاد مبتنی بر بازار، در درجه اول Donkey Republic که در تعدادی از شهرهای بزرگتر دانمارک فعالیت میکنند.
هر سه نوع برای فعالیت در جاده های عمومی نیازمند اجازه ی مقامات محلی هستند.
سیستم های اشتراک اسکوتر نیز برای سفر به مقصد و از مبدا ایستگاه ها محبوب شده اند. با این حال اشتراک گذاری اسکوتر مفهموم جدیدی ست و زود است که بگوییم ایا تاثیری بر عادات حمل و نقل از جمله استفاده از دوچرخه خواهد داشت یا خیر.
ترکیب دوچرخه و قطار و ابزار برنامه ریزی سفر
در سال های اخیر تمرکز بر روی یکپارچه سازی ترکیب دوچرخه و قطار در انواع برنامه ریزهای دیجیتال سفر بوده است. وقتی صحبت از سفر می شود این مسئله تا حدودی به عنوان دستگاهی کاربردی، و تا حدودی به عنوان ابزاری برای انتقال رقابت پذیری ترکیب دوچرخه و قطار در ارتباط با دیگر انواع سفر ضروری ست.
اتصالات دوچرخه سواری به مقصد و از مبدا ایستگاه ها
صرف نظر از اینکه آوردن دوچرخه به مترو یا کرایه دوچرخه در ایستگاه ها چقدر آسان است، اگر شرایط دوچرخه سواری برای رفتن یا آمدن از ایستگاه راضی کننده نباشد، این سهولت فایده ای نخواهد داشت.
ابر بزرگراه های دوچرخه و قطار در پایتخت دانمارک
دوچرخه سواری به مدت طولانی در بزرگراه های دوچرخه متداول است. متوسط مسافت طی شده در بسیاری از مسیرها در هر سفر 15کیلومتر می باشد. مسیرها با شبکه ی S-train هماهنگ شده است بنابراین در ایستگاه ها دسترسی اسان به آنها وجود دارد. این مسئله ارتباط عالی بین دوچرخه و قطار را تضمین می کند. حمل و نقل بسیار انعطاف پذیرتر خواهد شد، به این دلیل که مسافران می توانند با دوچرخه بیرون بروند و با قطار به خانه برگردند، یا اگر تمایل به عوض کردن قطار نداشته باشند می توانند کمی بیشتر دوچرخه سواری کنند و به ایستگاهی با اتصالات (ارتباطات) بهتر برسند، یا اگر باران بگیرد می توانند بلافاصله سوار قطار شوند. در دیگر بخش های کشور سفر با دوچرخه عموما میتواند با ایستگاه های قطار محلی ترکیب شود.
منابع:
Superskiftet – en guide til gode skifteforhold mellem cykel og bus, Movia (2017)
Undersøgelse af overflytningspotentialet til supercykelstierne og kombinationsrejser samt
samspillet mellem cyklen og det kollektive”, Megafon (2018)
Potentialet for cykeltog kombinationsrejser i hovedstadsområdet, Gehl & MOE,
”Undersøgelse af cykelparkering / Vaner og adfærd ved cykelparkering i byen”, Rambøll for
Københavns Kommune (2015).
”Idékatalog for cykeltrafik”, Cycling Embassy of Denmark (2012).
”Bedre samspil mellem cyklen og den kollektive trafik, Idekatalog”, Trafikstyrelsen (2009).
”Cykelparkeringshåndbog”, Celis Consult og Dansk Cyklist Forbund (2007).
