دوچرخه‌سواری حرفه‌ای همیشه با استقامت، قدرت و هیجان شناخته شده است. اما در پسِ رکوردهای خیره‌کننده و پیروزی‌های تاریخی، سایه‌ای تاریک همواره حضور داشته: دوپینگ. سال‌هاست که سازمان‌های ضد دوپینگ با آزمایش‌های دقیق تلاش می‌کنند جلوی تقلب را بگیرند، اما بعضی از دوچرخه‌سوارها و تیم‌ها با روش‌های پیچیده سعی کرده‌اند از این سد عبور کنند.
رسوایی‌هایی که جهان را تکان دادند
-
لانس آرمسترانگ: قهرمان هفت دوره تور دو فرانس، سال‌ها بدون مثبت‌شدن تست‌ها رکاب زد. بعدها افشا شد که او و تیمش با برنامه‌ریزی دقیق از تزریق خون، هورمون EPO و میکرو دوزینگ استفاده می‌کردند.
-
تیم فستینا (۱۹۹۸): یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌ها زمانی رخ داد که مقادیر زیادی داروی ممنوعه در خودرو تیم پیدا شد. این ماجرا نشان داد که دوپینگ در دوچرخه‌سواری نه یک خطای فردی، بلکه یک سیستم سازمان‌یافته بوده است.
این پرونده‌ها به همه ثابت کردند که دوپینگ صرفاً مصرف یک قرص یا تزریق ساده نیست، بلکه شبکه‌ای پیچیده از پزشکان، مربیان و حتی گاهی فساد سیستمی است.
چگونه دوچرخه‌سوارها تست‌ها را دور می‌زنند؟
برای سال‌ها ورزشکاران حرفه‌ای با روش‌های زیر موفق شدند تست‌های دوپینگ را منفی نگه دارند:
-
زمان‌بندی مصرف دارو
بعضی داروها به‌سرعت از بدن دفع می‌شوند. ورزشکار مصرف را طوری تنظیم می‌کرد که اثرش باقی بماند ولی در زمان تست اثری از آن دیده نشود. -
میکرو دوزینگ (Micro-dosing)
به‌جای مصرف زیاد، مقدار بسیار کمی دارو به‌طور مداوم مصرف می‌شد. این کار سطح مواد در بدن را پایین نگه می‌داشت تا آزمایش‌ها قادر به شناسایی نباشند. -
داروهای جدید و ناشناخته
گاهی از داروهایی استفاده می‌شد که هنوز وارد لیست ممنوعه WADA نشده بودند، بنابراین در تست‌ها اثری از آن‌ها نبود. -
دوپینگ خونی (Blood Doping)
ورزشکاران خون خودشان را در زمان تمرین ذخیره و سپس در مسابقات دوباره تزریق می‌کردند. این کار تعداد گلبول‌های قرمز را افزایش می‌داد و توانایی حمل اکسیژن را بالا میبرد. -
دستکاری نمونه‌ها
در گذشته مواردی ثبت شده که ورزشکاران سعی می‌کردند نمونه ادرار را رقیق یا حتی با ادرار فرد سالم جایگزین کنند. -
دستکاری پاسپورت بیولوژیک
پاسپورت بیولوژیک نموداری از تغییرات خون و هورمون ورزشکار در طول زمان است. برخی ورزشکاران با مصرف بسیار کنترل‌شده و برنامه‌ریزی‌شده، تغییرات را آن‌قدر جزئی نگه می‌داشتند که نمودار غیرعادی به نظر نرسد. -
دوپینگ ژنتیکی (آینده‌نگر)
هرچند هنوز کاملاً اثبات نشده، اما نگرانی وجود دارد که در آینده ورزشکاران با تغییرات ژنی یا تحریک مصنوعی بدن، توانایی‌هایی فراتر از حالت طبیعی پیدا کنند.
دوپینگ در دوچرخه‌سواری فقط یک تقلب ساده نیست؛ ترکیبی از پزشکی، زمان‌بندی دقیق و گاهی فساد سازمان‌یافته است. هرچند امروز تست‌ها سخت‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند، اما همچنان گزارش‌هایی از تلاش برای دورزدن قوانین شنیده می‌شود. با این حال یک حقیقت ثابت است: قهرمانی واقعی فقط با تلاش، تمرین و صداقت ارزش دارد. رکاب‌زدن با بدن پاک، هرچند سخت‌تر، اما تنها مسیری است که می‌تواند افتخار ماندگار بسازد.
چه کسی مسئول نظارت بر تست‌های دوپینگ است؟
نهاد اصلی که بر دوپینگ در جهان ورزش نظارت می‌کند، آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) است. این سازمان قوانین، فهرست مواد ممنوعه و روش‌های آزمایش را تعیین می‌کند و کشورهای مختلف موظف‌اند از آن پیروی کنند.
در کنار WADA، هر رشته ورزشی فدراسیون بین‌المللی خودش را دارد؛ در دوچرخه‌سواری، این مسئولیت بر عهده اتحادیه بین‌المللی دوچرخه‌سواری (UCI) است. UCI با همکاری WADA، ورزشکاران را به‌طور تصادفی یا در زمان مسابقات مورد آزمایش قرار می‌دهد.
همچنین بسیاری از کشورها سازمان ملی ضد دوپینگ خودشان را دارند (مانند USADA در ایالات متحده یا NADA در آلمان). این نهادها موظف‌اند ورزشکاران کشورشان را زیر نظر بگیرند، چه در مسابقات بین‌المللی و چه در تمرینات روزمره.
با وجود این شبکه نظارتی گسترده، تاریخ نشان داده که همیشه راه‌هایی برای تقلب وجود داشته است. اما پیشرفت علم و سخت‌تر شدن قوانین باعث شده کار دوپینگرها بسیار دشوارتر از گذشته باشد.
https://www.wada-ama.org/en/what-we-do
